Productiviteit op het werk : open ruimte, gesloten kantoor of telewerken - wat zeggen de gegevens eigenlijk ?

Productiviteit op het werk : open ruimte, gesloten kantoor of telewerken - wat zeggen de gegevens eigenlijk ?

2 juni 2025

Al tientallen jaren experimenteren bedrijven met verschillende werkruimteconfiguraties : gesloten kantoren, open ruimtes, telewerken, hybride modellen... Elke aanpak beweert de productiviteit en het welzijn van werknemers te bevorderen. Maar wat is de realiteit? Welke configuraties zijn volgens de beschikbare gegevens het meest effectief ?

1. Open ruimte: wordt samenwerking overschat ?

Open ruimtes zijn lang aangeprezen als bevorderlijk voor samenwerking en communicatie. Recente studies trekken deze vermeende voordelen echter in twijfel.

• Minder face-to-face interacties: uit een onderzoek van de Harvard Business School bleek dat face-to-face interacties met 70% afnamen na de overstap naar een open ruimte, terwijl de uitwisseling per e-mail met 67% toenam en instant messaging met 75%.
• Verhoogde stress en afleiding : open ruimtes kunnen leiden tot zintuiglijke overbelasting, verminderde concentratie en verhoogde stress, wat de algehele productiviteit beïnvloedt.

2. Gesloten kantoren: terug van weggeweest ?

Individuele kantoren bieden aanzienlijke voordelen op het gebied van concentratie en minder afleiding.

• Verbeterde concentratie: werknemers in gesloten kantoren melden dat ze zich beter kunnen concentreren op complexe taken zonder voortdurende onderbrekingen.
• Hogere tevredenheid: een onderzoek van Gensler toonde aan dat werknemers in goed ontworpen omgevingen, waaronder gesloten kantoren, 19% productiever waren en 79% meer tevreden met hun werk.

3. Telewerken en hybride modellen : flexibiliteit en efficiëntie

Telewerken, dat op grote schaal werd toegepast tijdens de COVID-19 pandemie, heeft aangetoond positieve effecten te hebben op de productiviteit en het welzijn van werknemers.

• Productiviteit behouden of zelfs verbeterd: een OESO-onderzoek heeft aangetoond dat telewerken geen negatieve invloed heeft op de productiviteit en deze in sommige gevallen zelfs kan verbeteren.
• Minder ziekteverzuim : telewerken kan het aantal ziektedagen en het aantal late werkuren terugdringen, wat bijdraagt aan betere algemene prestaties.
• Voorkeuren van werknemers : veel werknemers hebben een voorkeur voor hybride modellen, waarbij werken op afstand en aanwezigheid op kantoor worden gecombineerd, om te profiteren van de voordelen van beide modi.

4. Naar adaptieve werkomgevingen

Er is geen pasklare oplossing als het gaat om het ontwerp van werkplekken. Efficiëntie hangt vaak af van de aard van de taken en individuele voorkeuren.

• Activiteitgebaseerde aanpak : het aanpassen van de werkomgeving aan specifieke activiteiten (vergaderingen, individueel werk, samenwerking) kan de productiviteit optimaliseren.
• Het belang van keuze en flexibiliteit : werknemers de kans geven om hun werkomgeving te kiezen volgens hun behoeften kan hun inzet en prestaties verbeteren.

“Het is niet de ruimte die voor productiviteit zorgt, het is de mogelijkheid om te kiezen.”

Velen van ons waarderen de open ruimte voor het licht, de gezelligheid en de teamgeest die ze kan inspireren. Anderen geven de voorkeur aan een gesloten kantoor vanwege de rust, of telewerken vanwege de flexibiliteit. Toch is geen van deze formats op zichzelf perfect: een open ruimte kan vermoeiend zijn, een gesloten kantoor kan isoleren en telewerken kan de communicatielijnen doen vervagen.

Wat de gegevens onderstrepen is niet de superioriteit van het ene model boven het andere, maar de noodzaak van afwisseling en aanpassing. Duurzame productiviteit komt niet zozeer voort uit een vaste opstelling als wel uit ons vermogen om te navigeren tussen verschillende manieren van werken - afhankelijk van onze taken, ons ritme en onze behoeften op dat moment.

We brengen een groot deel van de dag in deze ruimtes door. Daarom is het essentieel om bij het ontwerp niet te kijken naar trends, maar naar vrijheid en duurzaamheid. Want het is niet het type kantoor dat ons succesvol maakt - het is de mogelijkheid om te kiezen wat we nodig hebben, op het juiste moment.