Wat zegt de Belgische wetgeving over discriminatie bij aanwerving ?

Wat zegt de Belgische wetgeving over discriminatie bij aanwerving ?

12 september 2025

Ondanks een streng wettelijk kader blijft discriminatie bij aanwerving een realiteit in België. Veel sollicitanten vrezen dat criteria zoals leeftijd, afkomst of geslacht onterecht een rol spelen. Getuigenissen en rechtszaken tonen aan dat dit fenomeen zorgwekkend blijft.

1. Wat zegt de Belgische wetgeving ?

De wet van 10 mei 2007 verbiedt elke vorm van discriminatie op basis van zogenaamde “beschermde” criteria: leeftijd, geslacht, afkomst, religie, handicap, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, enz. Sinds juli 2023 is de wetgeving aangescherpt :

• erkenning van meervoudige discriminatie (meerdere criteria samen) ;
• erkenning van discriminatie door associatie (via een naaste persoon ;
• erkenning van discriminatie op basis van vermoeden (wanneer een kenmerk wordt verondersteld) ;

In geval van bewezen discriminatie kan het slachtoffer een forfaitaire schadevergoeding krijgen die gelijk is aan zes maanden brutoloon. Als er meerdere criteria in het geding zijn, kunnen deze schadevergoedingen worden gecumuleerd.

2. Discriminatie bij aanwerving: welke vormen ?

Discriminatie kan zich op verschillende manieren uiten :

• een expliciete weigering om iemand aan te nemen op grond van leeftijd of afkomst ;
• indringende vragen tijdens het gesprek (huwelijk, kinderen, religieuze overtuigingen) ;
• stereotypen over vermeende vaardigheden op basis van geslacht, uiterlijk of moedertaal ;

Zelfs als discriminatie niet zwart op wit staat, kan het worden bewezen aan de hand van aanwijzingen (interne e-mails, getuigenissen, statistieken), waardoor de bewijslast voor de rechtbank kan worden omgekeerd.

3. Concreet voorbeeld : het accountantskantoor in Grimbergen

In mei 2025 veroordeelde de Nederlandstalige arbeidsrechtbank van Brussel een accountantskantoor in Grimbergen wegens dubbele discriminatie bij de aanwerving. Een 34-jarige vrouw had gesolliciteerd via Actiris. In een interne e-mail had de verantwoordelijke van het kantoor genoteerd: “niet slecht, maar zwart en oud”. Deze boodschap diende als bewijs voor de rechtbank. Het vonnis concludeerde dat er sprake was van directe discriminatie op basis van leeftijd en huidskleur/afkomst. Het kantoor kon geen beroepsmatige vereiste aantonen die deze behandeling rechtvaardigde.

Sanctie :

• 6 maanden brutoloon voor discriminatie op grond van leeftijd ;
• 6 maanden brutoloon voor discriminatie op grond van afkomst ;

In totaal werd het kantoor veroordeeld tot het betalen van 21.648 euro aan de sollicitante. De rechtbank verwierp ook de argumenten van de verdediging, met name dat de e-mail een interne communicatie was en dus niet voor de sollicitante bedoeld was, en dat het kantoor al mensen met een migratieachtergrond in dienst had. Deze elementen waren niet voldoende om het vermoeden van discriminatie uit te sluiten.

4. De rol van kandidaten en werkgevers

Voor sollicitanten : Het is niet nodig om gevoelige persoonlijke informatie (leeftijd, gezinssituatie, enz.) in een cv te vermelden. Als u discriminatie vermoedt, kunt u contact opnemen met Unia, een zaak aanhangig maken bij de arbeidsrechtbank of, afhankelijk van de context, Actiris om hulp vragen.

Voor werkgevers : Het is essentieel om waakzaam te blijven in alle interne en externe communicatie, want zelfs een e-mail of een interne notitie kan als bewijs dienen voor de rechtbank. Er moeten interne opleidingen en beleidsmaatregelen worden ingevoerd om vooroordelen bij de aanwerving te voorkomen en gelijke kansen te garanderen.

5. Wat kunt u doen als u bij het solliciteren wordt gediscrimineerd ?

Als u denkt dat u het slachtoffer bent van discriminatie bij de aanwerving :

• Meld de situatie bijUnia : het interfederale centrum voor gelijke kansen kan u informeren, begeleiden en de procedure sturen ;
• Doe indien nodig een beroep op de arbeidsrechtbank om uw rechten te doen gelden en schadevergoeding te krijgen ;
• Neem contact op met Actiris of de bevoegde regionale instantie als de discriminatie plaatsvindt in het kader van een zoektocht naar werk via hun diensten ;

6. Conclusie

De Belgische wetgeving beschermt sollicitanten krachtig tegen discriminatie bij aanwerving, en de rechtbanken aarzelen niet om bedrijven die zich hieraan schuldig maken te sanctioneren. De zaak Grimbergen is hiervan een recent en treffend voorbeeld. De beste strategie blijft om in te zetten op je competenties en gebruik te maken van de bestaande wettelijke mechanismen in geval van discriminatie. Transparantie en rechtvaardigheid blijven de beste wapens om gelijke kansen te garanderen.